Giao dịch trên thị trường tài chính không chỉ là phân tích biểu đồ và tuân theo các chiến lược mà còn là việc tự rèn luyện tâm lý nghiêm túc. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá những nỗi sợ hãi chính của các nhà giao dịch và cách vượt qua chúng, thảo luận cách xác định xem bạn đã sẵn sàng trở thành nhà giao dịch hay chưa, đồng thời chia sẻ các đề xuất từ các chuyên gia và những người có ảnh hưởng trong thế giới tài chính.
Các nhà giao dịch sợ nhất điều gì? Các nhà tâm lý học xác định bốn nỗi sợ hãi chính. Có lẽ phổ biến nhất là nỗi sợ mất tiền. Tiếp theo là nỗi sợ bỏ lỡ cơ hội, hay nói cách khác, nỗi sợ bỏ lỡ một giao dịch có khả năng sinh lời. Thứ ba, sợ mắc sai lầm, nghĩa là sợ hiểu sai dữ liệu hoặc đưa ra quyết định sai. Và cuối cùng, có mối lo ngại bị các nhà giao dịch hoặc nhà đầu tư đồng nghiệp hiểu sai hoặc đánh giá sai. Chúng ta có thể gọi đây là nỗi sợ bị chỉ trích.
Làm thế nào người ta có thể vượt qua tất cả những nỗi ám ảnh này? Không còn nghi ngờ gì nữa, giáo dục và đào tạo chuyên môn đóng một vai trò then chốt: bạn càng hiểu rõ về chủ đề này thì bạn càng ít sợ hãi. Ví dụ, Warren Buffett khuyên chỉ nên đầu tư vào những gì bạn hiểu và không nên hoảng sợ. Lời khuyên này chắc chắn đáng được chú ý vì Buffett là một trong những nhà đầu tư hàng đầu và nổi tiếng nhất thế giới, với tài sản ròng vượt quá 100 tỷ USD theo Forbes. Tầm quan trọng của giáo dục và sự tự hoàn thiện liên tục cũng được nhấn mạnh bởi Timothy Sykes, một trong những nhà giao dịch thành công trẻ nhất ở Mỹ, người đã biến 12.000 đô la thành 2 triệu đô la. Nhà kinh doanh và đầu tư nổi tiếng thế giới, George Soros, khuyên bạn nên chuẩn bị cho những điều bất ngờ và thích nghi với những hoàn cảnh thay đổi. Giải quyết nỗi sợ mắc sai lầm và bị chỉ trích, tỷ phú này nói: "Thị trường tài chính, cho dù chúng ta có cố gắng dự đoán đến đâu, cũng sẽ luôn chứa đầy những điều bất ngờ. […] Đối với những người khác, sai lầm là nguồn gốc của sự xấu hổ; đối với tôi, nhận ra sai lầm của mình là một nguồn tự hào." Ở đây, người ta cũng có thể tham khảo một câu nói khác của Soros: “Điều quan trọng không phải là bạn đúng hay sai mà quan trọng là bạn kiếm được bao nhiêu tiền khi đúng và mất bao nhiêu khi sai”.
Và tất nhiên, khi thảo luận về cách giảm đáng kể mức độ căng thẳng và tăng cơ hội thành công, hầu hết các chuyên gia về thị trường tài chính đều khuyên nên tuân thủ nghiêm ngặt chiến lược đã được thử nghiệm và phát triển trước đó, giảm thiểu các quyết định mang tính cảm xúc và không quên quản lý tiền bạc.
Có cách nào để xác định mức độ chuẩn bị tâm lý của một cá nhân để trở thành một nhà giao dịch không? Chắc chắn là có. Hãy liệt kê một số trong số chúng và sau đó tìm hiểu sâu hơn về chúng là gì và chúng hoạt động như thế nào. Vì vậy, để đánh giá mức độ sẵn sàng tâm lý cho giao dịch, các phương pháp sau được sử dụng:
– Phỏng vấn và khảo sát. Các cuộc phỏng vấn và tư vấn cá nhân với các nhà giao dịch chuyên nghiệp hoặc nhà tâm lý học chuyên về thị trường tài chính, cũng như hoàn thành bảng câu hỏi về thái độ của bạn đối với tiền bạc, rủi ro và việc ra quyết định có thể mang lại lợi ích cho việc đánh giá mức độ sẵn sàng tâm lý cho giao dịch. Các chuyên gia có thể nêu bật điểm mạnh và điểm yếu trong hồ sơ tâm lý của bạn.
– Thử nghiệm tránh rủi ro. Thực hiện các bài kiểm tra tâm lý cũng có thể giúp xác định xu hướng rủi ro của bạn. Những bài kiểm tra này đo lường phản ứng của bạn trước những tổn thất và lợi nhuận tiềm ẩn để hiểu bạn cảm thấy thoải mái như thế nào khi đưa ra quyết định tài chính.
– Tài khoản Demo. Thực hành giao dịch trên tài khoản demo cho phép bạn đánh giá khả năng quản lý cảm xúc và đưa ra quyết định hợp lý mà không có bất kỳ rủi ro tài chính thực sự nào.
– Nhật ký của nhà giao dịch. Viết nhật ký để ghi lại cảm xúc và phản ứng của mình trước các tình huống giao dịch khác nhau có thể giúp phân tích trạng thái tâm lý của bạn. Theo thời gian, bạn có thể xác định các mô hình định kỳ và thực hiện các điều chỉnh cần thiết.
- Kiểm tra sức chịu đựng. Trong một số trường hợp, các bài kiểm tra sức chịu đựng chuyên biệt được tiến hành nhằm mô phỏng các điều kiện thị trường khắc nghiệt. Chúng giúp xác định cách bạn sẽ phản ứng trong những tình huống căng thẳng cao độ.
Như đã đề cập trước đó, thử nghiệm tránh rủi ro là một quá trình nhằm đo lường xu hướng rủi ro của bạn, đặc biệt là trong bối cảnh các quyết định tài chính. Công cụ có giá trị này có thể rất có lợi trong giai đoạn đầu của sự nghiệp của bạn. Đây là một sự cố điển hình của thử nghiệm như vậy:
– Chuẩn bị cho bài kiểm tra. Trước khi bắt đầu thử nghiệm, bạn thường được cung cấp hướng dẫn và làm rõ những gì bạn mong đợi. Đôi khi, một cuộc phỏng vấn sơ bộ được tiến hành để thu thập thông tin cơ bản về kinh nghiệm tài chính và hiểu biết về rủi ro của bạn.
– Câu hỏi và tình huống. Bài kiểm tra bao gồm một loạt câu hỏi hoặc tình huống giả định mô tả các tình huống tài chính khác nhau và đưa ra các câu trả lời trắc nghiệm. Dưới đây là một số ví dụ về các câu hỏi có thể sử dụng: Bạn mô tả mối quan hệ của mình với tiền bạc như thế nào? Bạn sẽ làm gì nếu trúng số lớn? Bạn sẵn sàng mạo hiểm bao nhiêu tiền tiết kiệm? Bạn đưa ra quyết định bằng trực giác, bằng cách phân tích tình huống hoặc bằng cách nghe theo lời khuyên của ai đó?
– Đánh giá phản ứng. Câu trả lời của bạn cho từng câu hỏi hoặc tình huống sẽ được phân tích để xác định xu hướng rủi ro của bạn. Các câu trả lời thường được chấm điểm theo thang điểm và kết quả cuối cùng được tổng hợp để có được điểm tránh rủi ro toàn diện.
– Phân tích kết quả và phản hồi. Sau khi hoàn thành bài kiểm tra, các chuyên gia sẽ phân tích kết quả. Họ có thể diễn giải câu trả lời của bạn và cung cấp cho bạn các đề xuất về quản lý rủi ro cũng như các bước tiếp theo để phát triển với tư cách là một nhà giao dịch.
– Đang kiểm tra lại. Trong một số trường hợp, bạn nên làm lại bài kiểm tra định kỳ, đặc biệt nếu có những thay đổi đáng kể trong cuộc sống hoặc tình hình tài chính của bạn.
Thử nghiệm tránh rủi ro có thể được thực hiện ở nhiều hình thức và địa điểm khác nhau, tùy thuộc vào nhu cầu và nguồn lực của bạn. Bạn có thể tìm thấy nhiều bài kiểm tra tâm lý miễn phí và trả phí được thiết kế đặc biệt để đo lường xu hướng rủi ro trên mạng. Những thử nghiệm như vậy có thể là điểm khởi đầu tốt. Nhiều cố vấn tài chính, nhà tâm lý học và huấn luyện viên đưa ra thử nghiệm tránh rủi ro như một phần của kế hoạch tài chính toàn diện. Điều này có thể hữu ích nếu bạn muốn nhận được cách tiếp cận cá nhân hóa hơn và nhận được sự tư vấn của chuyên gia, những người cũng có thể đưa ra các đề xuất chuyên nghiệp.
Một số trường đại học và tổ chức khoa học tiến hành nghiên cứu về tâm lý tài chính và có thể đưa ra thử nghiệm về mức độ tránh rủi ro như một phần trong dự án nghiên cứu của họ. Đôi khi, các bài kiểm tra được cung cấp như một phần của các hội thảo hoặc hội thảo trực tuyến về giáo dục chuyên ngành. Điều quan trọng là đảm bảo rằng bất kỳ phương pháp hoặc nền tảng nào bạn chọn để thử nghiệm đều có danh tiếng tốt và đưa ra cách tiếp cận được hỗ trợ một cách khoa học để đo lường mức độ lo ngại rủi ro.
Giao dịch trên tài khoản demo do công ty môi giới NordFX cung cấp được thiết kế để đạt được các kỹ năng cơ bản và được thực hiện trên nền tảng giao dịch thực nhưng bằng tiền ảo. Điều này cho phép người dùng làm quen với giao diện và chức năng của nền tảng, thực hành giao dịch mà không gặp rủi ro tài chính cũng như thử nghiệm các chiến lược và chỉ báo khác nhau.
Giao dịch bằng tiền ảo không gây ra cảm giác căng thẳng như giao dịch bằng tiền thật. Tuy nhiên, thực hành quá lâu trên tài khoản demo có thể dẫn đến những kỳ vọng không thực tế và coi thường rủi ro. Do đó, điều cần thiết là phải hiểu rằng thành công trên tài khoản demo không đảm bảo thành công trên thị trường thực.
Nhật ký giao dịch là một công cụ hỗ trợ tổ chức và phân tích các hoạt động giao dịch của bạn. Ví dụ: nó có thể được lưu giữ dưới dạng điện tử thông qua bảng tính Excel hoặc Google Trang tính hoặc theo cách truyền thống là ở dạng sổ tay giấy. Các mục thông thường trong nhật ký bao gồm ngày, giờ và giá của các vị thế mở và đóng, khối lượng của chúng, hướng giao dịch, cặp tài sản hoặc tiền tệ đang được giao dịch, mức dừng lỗ và chốt lời cũng như kết quả lợi nhuận hoặc thua lỗ từ giao dịch.
Điều quan trọng là phải ghi lại lý do tham gia giao dịch, chẳng hạn như phân tích thị trường hoặc tin tức, tín hiệu chỉ báo, v.v., cũng như lý do thoát giao dịch. Việc kết hợp các ảnh chụp màn hình và biểu đồ mô tả tình trạng thị trường khi mở và đóng một vị thế có thể có giá trị. Ngoài ra, việc mô tả trạng thái cảm xúc của bạn trước, trong và sau giao dịch cũng rất hữu ích. Bất kỳ ghi chú bổ sung nào mổ xẻ những sai lầm đã mắc phải và bài học rút ra đều có thể sâu sắc.
Nhật ký như vậy không chỉ cung cấp cái nhìn sâu sắc về hiệu quả chiến lược giao dịch của bạn mà còn làm sáng tỏ kỹ năng quản lý rủi ro, kỷ luật và phản ứng tâm lý của bạn trước các tình huống thị trường khác nhau. Thường xuyên duy trì nhật ký này, lý tưởng nhất là ngay sau mỗi giao dịch, có thể giúp ngăn ngừa những sai lầm lặp đi lặp lại trong tương lai. Tuy nhiên, tất nhiên, tần suất vào lệnh phần lớn phụ thuộc vào phong cách giao dịch của bạn. Mặc dù việc ghi lại từng giao dịch cho giao dịch dài hạn và trung hạn là điều đơn giản, nhưng việc này trở nên khó khăn với giao dịch trong ngày và gần như không thể thực hiện được đối với giao dịch lướt sóng và giao dịch theo pip.
Kiểm tra mức độ chịu đựng dành cho nhà giao dịch là các kịch bản hoặc mô hình chuyên biệt được thiết kế để đánh giá phản ứng của nhà giao dịch trước các điều kiện thị trường khắc nghiệt gần giống với các tình huống thực tế. Những bài kiểm tra này đo lường khả năng của nhà giao dịch trong việc quản lý rủi ro một cách hiệu quả và đưa ra quyết định dưới áp lực mạnh mẽ từ bên ngoài.
Trong các thử nghiệm này, các kịch bản thị trường cực đoan được mô phỏng: biến động giá mạnh bất ngờ, thay đổi về mức độ biến động và các tình huống phức tạp khác. Trong suốt quá trình mô phỏng, nhà giao dịch đưa ra quyết định về việc mua, bán, đặt lệnh, v.v. Sau bài kiểm tra, một phân tích được tiến hành dựa trên các quyết định được đưa ra, mức độ kỷ luật được duy trì, khả năng phục hồi căng thẳng và hiệu quả quản lý rủi ro. Việc đào tạo như vậy có thể nâng cao khả năng hành động phù hợp của bạn trong các điều kiện khắc nghiệt, xác định các lỗ hổng trong phương pháp giao dịch của bạn và từ đó thực hiện các điều chỉnh cần thiết.
Rủi ro sai sót trong tất cả các phương pháp được liệt kê là gì và chúng đáng tin cậy đến mức nào? Liệu một nhà giao dịch mới vào nghề, người đã vượt qua thành công tất cả các loại bài kiểm tra, có thể thực sự hoàn toàn không chuẩn bị để giao dịch bằng tiền thật không?
Đầu tiên và quan trọng nhất, điều quan trọng cần lưu ý là các câu hỏi và bài kiểm tra tâm lý dựa trên sự tự nhận thức và tính trung thực của các câu trả lời. Chúng có thể không phải lúc nào cũng phản ánh chính xác trạng thái tinh thần thực sự của một cá nhân. Hơn nữa, giao dịch thực thường liên quan đến căng thẳng cảm xúc cao, khó mô phỏng đầy đủ. Không có người mới bắt đầu nào sở hữu được kinh nghiệm chỉ có được nhờ luyện tập và thời gian. Kết quả kiểm tra thành công có thể khiến anh ta trở nên quá tự tin, từ đó có thể đưa ra những quyết định bốc đồng và mạo hiểm, có khả năng dẫn đến tổn thất tài chính đáng kể.
Cũng cần phải thừa nhận rằng thị trường tài chính bị ảnh hưởng bởi vô số yếu tố, bao gồm việc công bố số liệu thống kê kinh tế vĩ mô, các sự kiện chính trị, thiên tai và thậm chí cả tâm lý đại chúng. Những điều này không thể được tính toán đầy đủ trong các thử nghiệm hoặc mô phỏng. Do đó, mặc dù các phương pháp được liệt kê có thể là một công cụ hữu ích để tự nhận thức và nâng cao kỹ năng nhưng chúng không thay thế kinh nghiệm thực tế và chỉ được coi là một trong nhiều yếu tố khi chuẩn bị giao dịch.
